“Θέλουν να τους μιλάς τα σπίτια, να τους θυμίζεις ποιοί έφυγαν, ποιοι μείναν…να μην χαθούν στη λησμονιά οι αγαπημένες μνήμες και οι γνώριμες φωνές απ τα παλιά, ούτε οι χαρές και οι λύπες που έζησαν αδελφωμένες χέρι – χέρι εδώ σε αλλοτινούς καιρούς και σκόρπιζαν στο κάθε σπίτι ζωή παντού”.
Γράφει ο Μανώλης Ψαρράς
Τα παλιά ρημαγμένα σπίτια του νησιού, τα σπίτια των φτωχών και των πλουσίων… Τα σπίτια των Καπετανέων, των Περβολαρέων των Ναυτικών,, των Γιατρών των Εμπόρων των Οικοδόμων, των Δασκάλων, των Τεχνητών, των Εργατών, τα σπίτια όλου του κόσμου, απο μικράκι αυτά τα εγκαταλειμμένα σπίτια μιλούσαν στη ψυχή μου, με ένα ξεχωριστό τρόπο, θα έλεγα ανερμήνευτο!
Αυτή η όψη της εγκατάλειψης, αυτός ο ανέγγιχτος άφεσμός τους στον χρόνο γεννούσαν στο μυαλό και στις αισθήσεις μου, είκονες αλλοτινές βγαλμένες από το μακρινό παρελθόν.
Στα παλιά τα σπίτια οι θόρυβοι ανακατεύονταν. Οι θυμωμένοι μεντεσέδες έτριζαν κάθε που άνοιγε μια πόρτα, και άνοιγαν κουβέντες με τα ξύλινα πατώματα, ήξερε κανείς ποιο σκαλοπάτι να πατήσει για να μη τρίξει, ήξερες ποιο σανίδι ειχε πρόβλημα και το απέφευγες, γνώριμοι ήχοι από βήματα στις τριμένες απο την χρήση σκάλες, πόρτες και παράθυρα να χτυπούν ρυθμικά μαζί μετο γνωστό βουητό απο τους αέρηδες που μπαινόβγαιναν μέσα απο τους φεγγίτες και τα ταλαιπωρημένα παραθύρια, οι αραχνιασμένες πιατοθήκες, θα συνεχίσουν να περιμένουν να γεμίσουν με πιάτα, από τα τσουκαλάκια και τα τετζερέδια από μαγειρεμένο φαί, για να ξαναμοσχοβολήσει η κουζίνα και το σπίτι από γνώριμες μυρουδιές…
Τα παλιά τα σπίτια όπως και νάναι…θα έχουν πάντα τη δική τους φωνή!
Στο Ισόγειο εκεί που η γιαγιάδες, με τις μαμάδες περίμεναν με γέλια και χαρές οταν τελειώναν τα παιδιά απο τα κάλαντα, έχουν πλέον σωριαστεί τα ξύλα απο το δώμα, και ο ήλιος φανερώνει τα μυστικά της κάθε γωνιάς του σπιτιού, εκεί που κάποτε οι μυρωδιές ανακατεύονταν, και ήξερες πάντα τί φαγητό έκανε η γειτόνισσα… η οποία ενίοτε έδινε και λύσεις, όταν καποιο απο τα μικρά του σπιτιού, “με το έτσι θέλω” διεκδικούσε μέσω της μητέρας του, άμεση γαστριμαργική πρόσβαση στο μοσχοβολιστό και λαχταριστό φαϊ της Καλονοικοκυράς Γειτόνισσας…
Σήμερα τοίχοι διαβρωμένοι απο την υγρασία και την αλμύρα της θάλασσας, ξεθωριασμένα χρώματα απο τον καυτό καλοκαιρινό ήλιο διάχυτα άλλοτε σε στρώματα από ασβέστη και άλλοτε απο νεροχρώματα, σε αποχρώσεις της ώχρας του μπλέ και του άσπρου, χρώμα απάνω στο χρώμα, να αγκαλιάζουν σφιχτά το ένα τ άλλο πάνω στον τοίχο, κρυφοκυττάζοντας το σήμερα, σαν να μην πέρασε μια μέρα από το μακρινό παρελθόν.
Τα παλιά σπίτια είχαν άλλη μυρωδιά… απ’ έξω μύριζαν ασβέστη κι άρωμα από τα λουλούδια και τα περβόλια της γειτονιάς, και μέσα μύριζαν πάστρα και νοικοκυροσύνη .
Στην νοσταλγική Κάλυμνο τα εγκαταλειμμένα σπίτια έχουν φωνή, εκεί στ’ άδεια μπαλκόνια και τις ξεχασμένες αυλές, κάτω από τους φεγγίτες, μπορεί κανείς σ αυτό το κρυφάκουσμα να νοιώσει τις ιστορίες και τα όνειρα που φιλοξένησαν κάποτε αυτές οι αυλές και τα κατώφλια, μέσα από αφηγήσεις παλαιοτέρων, και μέσα από παλαιεινές φωτογραφίες σκόρπιες στις κασέλες και τα “λεηλατημένα” ερμάρια εδώ κι εκεί…
Μερικά απο αυτά αναπαλαιώθηκαν για να μας θυμίζουν την ομορφιά της απλότητας, ενώ σε πείσμα των καιρών υπάρχουν και κάποια που συνεχίζουν ακόμα να κατοικούνται.
6 Απριλίου 2023
Ε.Γ.Ψ.
