Κοινοποίηση:

Σήμερα 7 Απριλίου, συμπληρώνονται 87 χρόνια από το αποκορύφωμα του μεγάλου ξεσηκωμού του Καλυμνιακού λαού ενάντια στους Ιταλούς φασίστες και την δολοφονία του Μανώλη Καζώνη το 1935, του ήρωα της τοπικής ιστορίας, ο οποίος βρήκε τον θάνατο από ιταλική σφαίρα, καθώς μαζί με τις γυναίκες του νησιού είχαν αντιταχθεί στα σχέδια των κατακτητών.

Ήταν Κυριακή 7 Απριλίου του 1935, στο αποκορύφωμα του τριήμερου αγώνα που είχαν κηρύξει ο λαός της Καλύμνου, «Ο Πετροπόλεμος», όπως έχει μείνει χαραγμένος στη μνήμη και στην συνείδηση του νησιού,όταν ο Καλύμνιος βοσκός, στάθηκε απέναντι στους πάνοπλους Ιταλούς καραμπινιέρους, με μόνο του όπλο την σφεντόνα και αψήφησε τα όπλα των κατακτητών, φωνάζοντας σε όλους για να τους ενθαρρύνει «ε τους μουζώνεις τους μακαρονάες, στον αέρα ρίχνουσι», μέχρι τη στιγμή που όλοι πάγωσαν, όταν «μια σφαίρα βούηξε, τον ήβρε στο κεφάλι» και όλοι πάγωσαν όταν είδαν «ολόκληρο γίγαντα να πέφτει μέσα στα αίματα…» και οι γυναίκες έτρεξαν δίπλα του και καθώς ήταν ήδη νεκρός και «άρχισαν να τραβούν τα μαλλιά τους, να δέρνονται και να μοιρολογούν το νεκρό παλικάρι …».

Ως φόρο τιμής στον λαϊκό ήρωα της Καλύμνου, ο «Π.τ.Κ.» πραγματοποίησε σήμερα ένα οδοιπορικό, ξεκινώντας από το σημείο που σκοτώθηκε ο Μ. Καζώνης, στις «άσπες» του Αγίου Νικολάου, εκεί που πρόσφατα ο π. Κων/νος Σμαλιός έστησε με τα χέρια του ένα καλαίσθητο μνημείο, στο σημείο που βρίσκονταν μια απλή μαρμάρινη πλάκα για να θυμίζει το γεγονός. Το μνημείο συμπληρώνεται με τον πίνακα του λαϊκού ζωγράφου της Καλύμνου, του αείμνηστου Μανώλη Χούλλη, με θέμα τον Πετροπόλεμο και τον θάνατο του Μ. Καζώνη. 

Στη συνέχεια βρέθηκε ο φακός κατηφόρισε στην γειτονιά του ήρωα, στην περιοχή Καλαμιώτισσα (απέναντι από το Α.Τ. Καλύμνου), εκεί δίπλα που ήταν μια μεγάλη «χωράφα», όπου, όπως αναφέρουν οι μαρτυρίες,  εναπόθεσαν την σορό του στη μέση και άρχισε ο θρήνος για το νεκρό παλικάρι, όπως περιγράφεται πολύ χαρακτηριστικά «Εκεί τον ξάπλωσαν καταμεσίς, και τον κλαίγανε και τον μοιρολογούσαν, ο πατέρας η μάνα τ’ αδέλφια του κι ο κόσμος όλος, που πήγε κι ήρθε…»

Από το νέο μνημείο,  που επιμελήθηκε ο εφημέριος του Αγίου Νικολάου, κατηφορίσαμε  στο σπίτι του, κοντά στο Σταθμό των ΤΑΧΙ, απέναντι από το σημερινό αστυνομικό τμήμα, όπου υπάρχει το σπίτι και «η χωράφα», όπως ακριβώς περιγράφονται παρακάτω στο απόσπασμα από τα «Καλύμνικα Χρονικά» που περιλαμβάνει τις μαρτυρίες της Μαρίας Οικονόμου Πιζάνια και της Θείας της.

Ο φακός του «Π.τ.Κ.», συνοδεία του Μανώλη Ψαρά, ενός ανθρώπου που έχει εδώ και χρόνια αφιερώσει μεγάλο χρόνο από τη ζωή του στην αναζήτηση και ανάδειξη της τοπικής πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς, διαβήκαμε τα μέρη όπου έζησε αλλά και «μαρτύρησε» ο ήρωας της τοπικής ιστορίας του νησιού.

Οι στιγμές ήταν μοναδικές, γεμάτες συγκίνηση, αλλά και συναισθήματα θλίψης και οργής, καθώς διαπιστώσαμε πως το σπίτι του ήρωα, όχι μόνο δεν έχει τύχει καμίας παρέμβασης, αλλά δεν έχει ούτε μια αναμνηστική πλάκα που να υποδηλώνει το σημείο που έζησε ο «νεομάρτυρας» της εθνεγερσίας του αδούλωτου λαού της Καλύμνου. Είναι καθήκον της τοπικής εξουσίας, να μεριμνήσει ώστε να τοποθετηθούν πινακίδες που θα αναφέρουν πως στο σημείο αυτό είναι το σπίτι του εθνικού μας ήρωα, ενώ θα πρέπει να αναζητηθούν τρόποι ώστε να γίνει μια περαιτέρω ανάπλαση του χώρου. 

Κλείνοντας να ευχαριστήσουμε τον Μανώλη Ψαρά για την όμορφη αυτή ισορική διαδρομή που ήταν οδηγός μας και πιστεύουμε πως η μαρτυρία που ακολουθεί, είναι το καλύτερο επιστέγασμα αυτής της σύντομης ιστορικής αναδρομής στον αγώνα του λαού, που γνωρίζει να θυσιάζει ακόμα και το πιο πολύτιμο δώρο, την ίδια του τη ζωή, για να υπερασπιστεί ανώτερα ιδανικά.

«…μα το Καζώνι δεν ήκουε κανενός!  «ε τους μουζώνεις τους μακαρονάες, στον αέρα ρίχνουσι» και δώστου με την σφεντόνα να ρίχνει, και πάλι να κρύβεται. Μα ώστε να πάρουμε είδηση, σε μια στιγμή που πήγε να σηκωθεί πάνω για να ρίξει την πέτρα, φαίνεται πως τον παραφυλάασι, μια σφαίρα βούηξε, τον ήβρε στο κεφάλι, κι έπεσε δίπλα μου, σχεδόν στα χέρια μου.

Τότε μόνο φοβηθήκαμε, σαν τον είδαμε ολόκληρο γίγαντα να πέφτει μέσα στα αίματα…

Παράτησαν με μιάς όλες οι γυναίκες τις πέτρες και μαζεύτηκαν (στον γύρο) γύρω από το Καζώνι, που με κανένα τρόπο δε θάθελα να πιστέψου, πως είχε ξεψυχήσει ήταν κι όλα πεθαμένος (νεκρός). Από κείνη τη στιγμή άρχισαν να τραβούν τα μαλλιά τους, να δέρνονται και να μοιρολογούν το νεκρό παλικάρι, ενώ βαρειές κατάρες ακουγόντουσαν για τους Ιταλούς καραμπινιέρους και για όποιον ήταν η αιτία

Τρέξαν αμέσως και φέραν μια σημαία από την εκκλησία, που ήταν κοντά. με τον Άγιο Νικόλαο ζωγραφισμένο, τον τύλιξαν μέσα, τον έβαλαν πάνω σε μια σκάλα και τον πήρανε ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ, ΠΟΥ ΝΑΙ ΚΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΠΑΝΩ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ

Δίπλα είχε μιά ΜΕΓΑΛΗ ΧΩΡΑΦΑ.

Εκεί τον ξάπλωσαν καταμεσίς, και τον κλαίγανε και τον μοιρολογούσαν, ο πατέρας η μάνα τ’ αδέλφια του κι ο κόσμος όλος, που πήγε κι ήρθε…

(Γιάννη Κλ. Ζερβού “Καζώνης” – 7 Απριλίου 1935, στίχοι γραμμένοι την ημέρα που σκοτώθηκε ο Μ. Καζώνης)

Και μείς πήγαμε λίγο στο σπίτι να πλυθούμε πού μεστε μέσα στα χώματα, κι ύστερα περάσαμε που το περιβόλι κι ηκόψαμε ανθούς κ΄ ητραβήξαμε για το νεκρό και κάτσαμε ώσπου μας ηδιώξασι μαζεμένους οι Ιταλοί…»

(από μαρτυρίες της Μαρίας Οικονόμου Πιζάνια και της Θείας της από τον “Αγώνα των Γυναικών το 35 και ο Πετροπόλεμος”, της Θεμελίνας Καπελλά σε ομιλία της,  στις 12 Απριλίου του 1986 στο Αναγνωστήριο στην Κάλυμνο – “Καλύμνικα Χρονικά” 1986)

Κοινοποίηση: