Σύντομη είναι η ύπαρξη μας, σαν μια προγραμματισμένη επίσκεψη σε ένα περίεργο σπίτι. Και το μονοπάτι για να φτάσεις σ’ αυτό είναι αμυδρά φωτισμένο. Συνήθως το διαβαίνεις με συντροφιά αγαπημένα πρόσωπα, την οικογένεια, μικρή και μεγάλη, τους φίλους, τη νησιώτικη κοινωνία μέσα στην οποία πορεύεσαι, τη ζωή την ίδια. Και ξαφνικά ανοίγεις την πόρτα αυτού του περίεργου σπιτιού, αποχαιρετάς με ένα νεύμα όλη την αγαπημένη συνοδεία σου και χάνεσαι στο ολόφωτο εσωτερικό του.

Κάπως έτσι ένιωσα Μαρία μου, στην απρόσμενη και ξαφνική είδηση του θανάτου σου, που ακόμα δεν μπορούμε να πιστέψουμε και να συνειδητοποιήσουμε. Και ήταν σήμερα Σάββατο απόγευμα, την ώρα που με έπαιρνες συνήθως στο τηλέφωνο. Και ήταν πάντα τόσο ευχάριστη η ολιγόλεπτη κουβέντα μαζί σου. Η κοφτή φράση, το σπινθηροβόλο και χιουμοριστικό πνεύμα, η ορθή κρίση για τα γεγονότα και την επικαιρότητα που συζητούσαμε.
Προσπαθώ να μεταφέρω στο χαρτί τα μπερδεμένα συναισθήματα από το ξαφνικό χαμό σου και βλέπω απέναντι μου, στη βιβλιοθήκη, τους τόμους των «Καλυμνιακών Χρονικών», την καταγραφή της ιστορίας και της σφύζουσας ζωής του αγαπημένου μας τόπου. Σε γνώριζα από τα μαθητικά και φοιτητικά χρόνια από μακριά. Στο Διοικητικό Συμβούλιο του Αναγνωστηρίου σε γνώρισα από κοντά. Γρήγορα κέρδισες την εκτίμηση και την αγάπη όλων μας με τον ακέραιο χαρακτήρα σου, την ανεπίληπτη συμπεριφορά σου, την ευθύτητα του λόγου, την ικανότητά σου να ξεπερνάς τις αναπόφευκτες διχογνωμίες, να παίρνεις τη σωστή κατά τη γνώμη σου θέση, και να την ασπάζονται πρώτοι οι προηγουμένως διαφωνούντες.
Και τι δεν έγινε κατά τη διάρκεια της συμμετοχής σου στο Συμβούλιο του Αναγνωστηρίου, από τη πρώτη στιγμή της επανίδρυσής του, και αργότερα ως πρόεδρος του, από το 1986 έως το 1997: Επετειακές εκδηλώσεις, ομιλίες, συνέδρια, επίσκεψη Οικουμενικού Πατριάρχη, εκδόσεις Καλυμνιακών Χρονικών, αυτοτελείς εκδόσεις.
Ταυτόχρονα είχες να αντιπαλέψεις με τα οικογενειακά καθήκοντα, αλλά και τα επαγγελματικά καθήκοντα δίπλα στο διακεκριμένο χειρουργό σύζυγό σου Μιχάλη Ζαΐρη. Ανέλαβες, με απόλυτη επιτυχία, το διοικητικό βάρος της χειρουργικής κλινικής του, από το 1974 έως το 1990. Από κοντά και η φροντίδα της οικογένειας και η πρόοδος των παιδιών και αργότερα των εγγονιών. Οι καρποί της προσπάθειας υπήρξαν πλούσιοι και σε αποζημίωσαν. Τρία εξαιρετικά παιδιά, δύο αγόρια και ένα κορίτσι, άξιοι επιστήμονες στην τοπικοί κοινωνία. Από κοντά και τα εγγόνια, για τα οποία καμάρωνες, στα χνάρια των γονιών και των παππούδων τους.
Η μακρά πολιτική καριέρα του συζύγου σου Μιχάλη Ζαΐρη, ως Δημάρχου Καλυμνίων, επί μία δεκαετία και πλέον, η ταυτόχρονη προεδρία σου στο Αναγνωστήριο, σου έδωσαν μια άλλη ευκαιρία να προσφέρεις στο τόπο σου. Με όπλα την πνευματική σου καλλιέργεια ως καταρτισμένη φιλόλογος, τις γνώσεις και την αγάπη σου στις καλές τέχνες, την ιστορία και την πολιτιστική κληρονομιά του νησιού μας, ξενάγησες προσωπικότητες που μας επισκέφτηκαν, αντιπροσώπευσες επάξια τον τόπο μας σε συμπόσια και συνέδρια εντός και εκτός Ελλάδας.
Αλλά και όταν ήλθε το πλήρωμα του χρόνου και αποσύρθηκες από την πρώτη γραμμή των πολιτιστικών πραγμάτων του τόπου, συνέχισες να κρατάς, με την ίδια ορμή και νεανική διάθεση, την πνευματική σκυτάλη της προσφοράς στο πολιτιστικό γίγνεσθαι του νησιού. Πάντα πρόθυμη για επετειακές ομιλίες, παρουσιάσεις βιβλίων, συμμετοχή σε πνευματικά συμπόσια, παρούσα σε κάθε πνευματική και καλλιτεχνική προσπάθεια.
Και τώρα φεύγεις τόσο ξαφνικά. Σε μια από τις τελευταίες τηλεφωνικές επικοινωνίες μας, κάνοντας το γνωστό μαύρο χιούμορ, για τη ζωή και το φυσικό τέρμα της, μου έλεγες : Δεν με νοιάζει πότε θα φύγω, αλλά θα ήθελα αυτό να γίνει ανώδυνα και με κομψότητα. Καλό σου ταξίδι αγαπημένη μας Μαρία. Μας αποχαιρετάς ανώδυνα και με κομψότητα…
Κάλυμνος, Σάββατο 12/3/2022.